I Czy emulsja tłuszczowa powinna być zastosowana zawsze?
Nie. Przeciwwskazaniem do podaży emulsji tłuszczowej jest hiperlipidemia oraz krańcowa niewydolność wątroby. Z dużą rozwagą należy również stosować emulsje tłuszczowe u pacjentów z posocznicą oraz zaburzeniami gospodarki lipidowej.
II W przypadku braku emulsji tłuszczowej w składzie recepty do żywienia pozajelitowego czy możliwe jest dodanie preparatu witaminowego do worka beztłuszczowego?
W przypadku, gdy pacjentowi zlecono mieszaninę beztłuszczową do worka można dodać jedynie witaminy rozpuszczalne w wodzie. Istotne jest również by w takim przypadku szczególnie pamiętać o zabezpieczeniu takiej mieszaniny w osłonkę chroniącą przed światłem.
III Dlaczego w neonatologii stosuje się mieszaniny two-in-one?
W odróżnieniu od mieszanin all-in-one mieszaniny two-in-one nie zawierają w swoim składzie emulsji tłuszczowej i są najczęściej wybierane w procesie żywienia noworodków i dzieci. W neonatologii, jeśli jest wskazane podanie emulsji tłuszczowej pacjentowi, to podaż jej odbywa się w osobnym pojemniku np. bursztynowej strzykawce lub osobnym worku. Wcześniaki/noworodki często mają podwyższone zapotrzebowanie na wapń i fosfor – przy małej objętości mieszanin podawanych tym pacjentom w/w składniki występują w wysokim stężeniu – co za tym idzie rośnie ryzyko destabilizacji mieszaniny i wytrącenia osadu CaHPO4 – przy czym czas na wystąpienie tej reakcji może być różny. Dodatkowe wprowadzenie emulsji tłuszczowej do tej mieszaniny utrudniłby wykrycie ewentualnego osadu drogą wizualną. Podanie emulsji tłuszczowej w osobnym wlewie umożliwia stałą obserwację klarowności mieszaniny beztłuszczowej zarówno na etapie sporządzania jak i podaży pacjentowi.
IV Czy w przypadku mieszanin two-in-one witaminy rozpuszczalne w wodzie można dodawać do worka beztłuszczowego, a witaminy rozpuszczalne w tłuszczach do worka z emulsją tłuszczową?
Jeśli recepta na wykonanie mieszaniny dla pacjenta neonatologicznego zawiera zarówno worek beztłuszczowy jak i strzykawkę/worek z emulsją tłuszczową to zaleca się dodawanie wszystkich witamin (zarówno rozpuszczalnych w wodzie jak i w tłuszczach) do emulsji tłuszczowej – czyli w tym przypadku do strzykawki/worka tłuszczowego. Jest to uwarunkowane tym, że obecność emulsji tłuszczowej zmniejsza ryzyko utleniania witaminy C czy witamin rozpuszczalnych w tłuszczach, a więc zwiększa stabilność mieszaniny.
V Jaki sprzęt jednorazowy jest zalecany do pobierania preparatu zawierającego witaminy rozpuszczalne w tłuszczach?
Do pobierania leków z ampułek szklanych zaleca się stosowanie wyrobów medycznych, które zapobiegają przedostaniu się do mieszaniny zanieczyszczeń mechanicznych – odłamków szkła, które mogą być niewidoczne nieuzbrojonym okiem. Są to igły z filtrem o wielkości porów 5 µm. Z uwagi na to, że jedyny preparat witamin rozpuszczalnych w tłuszczach obecny na rynku jest dostępny w ampułce szklanej do niego również zaleca się stosowanie igieł z filtrem 5 µm.
VI Jaki sprzęt medyczny jest zalecany do przetaczania mieszanin all-in-one pacjentowi?
W trakcie podawania żywienia pozajelitowego zaleca się stosowanie zestawów do przetaczania zawierających filtry infuzyjne. W przypadku mieszanin zawierających tłuszcze (all-in-one) zaleca się stosowanie zestawów z filtrem 1,2 µm, a w przypadku mieszanin beztłuszczowych zestawów z filtrem 0,2 µm.
VII Jaka emulsja tłuszczowa byłaby dobrym wyborem w przypadku potrzeby wdrożenia żywienia pozajelitowego u pacjenta z mukowiscydozą?
W przebiegu mukowiscydozy dochodzi do zaburzenia funkcjonowania wielu narządów, w tym układu pokarmowego. Obserwuje się niewydolność zewnątrzwydzielniczą trzustki, zaburzenia trawienia i wchłaniania. Ponadto w stanach chorobowych przebiegających z upośledzeniem wchłaniania tłuszczów dochodzi często do niedoborów energetycznych. Z uwagi na zwiększony wydatek energetyczny organizmu dochodzi do zaburzeń odżywienia pacjentów. Powszechne są również niedobory witamin rozpuszczalnych w tłuszczach. We wspomaganiu leczenia mukowiscydozy zaleca się stosowanie diety wysokoenergetycznej, wysokobiałkowej i wysokotłuszczowej. Jednym ze sposobów leczenia jest poprawa wchłaniania tłuszczu poprzez modyfikację składnika tłuszczowego diety, tj. włączenie trójglicerydów średniołańcuchowych kwasów tłuszczowych (MCT). Jak wspomniano w poprzednim artykule wchłanianie tłuszczy MCT przebiega szybciej niż trójglicerydów długołańcuchowych kwasów tłuszczowych (LCT), ich metabolizm jest łatwiejszy (nie wymaga dużego nakładu enzymów trawiennych takich jak lipaza trzustkowa, której obniżony poziom występuje w niewydolności trzustki przy mukowiscydozie) oraz są szybciej spalane, dzięki czemu szybciej dostarczają energii. W zróżnicowanych ilościach tłuszcze MCT znajdują się w preparatach: Lipofundin® MCT/LCT, SMOFlipid® oraz LIPIDem®.
Chcesz wiedzieć więcej? Czytaj: Emulsje tłuszczowe stosowane w żywieniu pozajelitowym
Bibliografia:
- Charakterystyki produktów leczniczych oraz broszury informacyjne omawianych w tekście produktów.
- Laskowska J.; Żywienie pozajelitowe u dzieci, Farm Pol, 2009, 65(7)
- Socha P., Stolarczyk A., Socha J., Zastosowanie trójglicerydów kwasów tłuszczowych średniołańcuchowych (MCT) w żywieniu i leczeniu żywieniowym dzieci;
- http://mamosfera.pl/humana/publikacje/dla_lekarzy/zastosowanie_trojglicerydow_kwasow_tluszczowych_sredniolancuchowych__mct__w_zywieniu_i_leczeniu_zywieniowym_dzieci_
- Ciszewska-Jędrasik M.; Żywienie pozajelitowe, część II. Preparaty stosowane w żywieniu pozajelitowym, Farmacja Polska; tom 64, nr 24, 2008
Autor: mgr farm. Barbara Sytek
